İqdisadiyyat

Bu ilin ilk 4 ayında Azərbaycan xarici ölkələrə 7 milyard 706 milyon 861 min kubmetr təbii qaz satıb. Sozcuaz xəbər verir ki, xaricə satılan təbii qazın statistik dəyəri 2 milyard 759 milyon dollar olub. Açıqlanan rəsmi məlumatlar onu göstərir ki, xaricə satılan 1000 kub metr təbii qazın orta gömrük dəyəri 358 dollar olub. Müqayisə üçün qeyd edək ki, ötən ilin eyni dövründə xaricə satılan 1000 kub metr təbii qazın orta gömrük dəyəri builkindən 2,3 dəfə çox – 832 dollar olub.

Elimizin toy kimi adəti var. Təəssüf ki, illər keçdikcə bu ənənə öz milliliyini və keyfiyyətini itirməyə doğru gedir. Toya dəvət olunan insanlar, hətta məhşur simalar da bu məclislərdən narazıdır. Buna səbəb məclislərin təşkil olunma qaydası, ən əsası isə süfrəyə qoyulan təamlardır. Masanın üstündə bolluq olsa da, yeməklərin dadı və keyfiyyəti insanların toydan razı qalmasına əngəl olur. Bəs, şadlıq saraylarında bu məsələlərə niyə riayət olunmur? Azad İstehlakçılar Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov bu barədə "Yeni Sabah"a açıqlama verib. Bildirib ki, bu sahədə tələb təklifin önünə keçir: "İctimai rəy ən yaxşı ekspertizadır. Bəli, bu rəy var və doğrudur. Hazırda bir adam üçün 400-500 manat nəzərdə tutulan restoranlar da var. Burada əsas məbləğ qidaya xərclənmir. Daha çox pul məkana gələn müğənnilər, servis və digər xidmətlər üçün sərf olunur. Bunun da nə gəlinə, nə də bəyə faydası, xeyiri var. Ümumiyyətlə, toy edən insan düşünür ki, bu yer bahalıdırsa, mənim toyum yaxşı keçəcək, normal servis var. Lakin bilmir ki, səs rejimi, temperatur və digər hər şərait insanların tez rədd olub getməsi üçün təşkil edilib. Sifarişçi istədiyini restorandan tələb edə bilmir. Bunun da səbəbi odur ki, tələb, təklifi üstələyir. Nə qədər ki, azərbaycanlı baba, nənələr nəvələrinin başını sığallayıb onlara universitetə daxil olmağı arzulamaq yerinə, deyirlər ki, sənin toyunu görəydim, bu belə də davam edəcək. Yaşlı və cavan nəslin şüurunda belə fikirlər olduğu müddətcə həmin biznes inkişaf edəcək". E.Hüseynov, həmçinin, qeyd edib ki, şadlıq saraylarında çox sayda qanun pozuntuları var: "Əlbəttə, şadlıq evlərində təhlükəli yeməklər verilir. Bəzi salatların saxlama müddəti 4 saatdan çox olmadığı halda, bu qidaları saatlarla süfrədə saxlayırlar. Yeməklərin keyfiyyətinə isə demək olar ki, fəal nəzarət yoxdur. Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi gəlib baxır, onları reyestra daxil edir, vəssalam. İnsanların cibinə girməklə yanaşı, restoran sahibləri həmçinin, vergidən də yayınırlar. Külli miqdarda pul ödənilməyinə baxmayaraq, kassa çeki təqdim edilmir. İnsanlar bu sahədə çoxlu problemlər yaşayırlar. Toy məclisini əhatə edən bir neçə saat ərzində çox sayda istehlakçı hüquqlarının pozulması halı baş ver verir. Ona görə də, şadlıq saraylarındakı bu kimi halların qarşısını almaq üçün qaydalar təyin edilməlidir".

Bir qrup məcburi köçkünə verilən aylıq sosial müavinət dayandırılıb.  Bu barədə Yenisabah.az-a Füzuli rayonunun Horadiz qəsəbəsində yaşayan sakinlər məlumat veriblər. Onların sözlərinə görə, el arasında “çörəkpulu” deyilən sosial müavinətin verilməsi may ayından etibarən dayandırılıb. Bununla bağlı sakinlərə rəsmi qaydada xəbərdarlıq edilib.  “Yeni Sabah” müvafiq dövlət qurumları ilə əlaqə saxlayaraq, məsələnin təfərrüatlarını öyrənib. Məlum olub ki, bu qərar Füzuli rayonunun işğal altında olmayan ərazilərinin sakinlərinə şamil edilib.  Sosial müavinəti kəsilən keçmiş məcburi köçkünlərin sayının 25 min nəfər olduğu bildirilib. Onlar hazırda Füzuli rayonunun 22 kəndində və Horadiz qəsəbəsində yaşayırlar. Bu qərarın şəhid ailələri və müharibə əlillərinə şamil edilib-edilməyəcəyi ilə bağlı hər hansı məlumat verilməyib. 

Türkiyənin onlayn alış-veriş platforması olan “Trendyol”un  Azərbaycana məhsul çatdırılma xidmətində qiymət dəyişikliyi ilə bağlı məlumatlar yayılıb.  Sozcu.az xəbər verir ki, sosial şəbəkələrdə istifadəçilər daşıma qiymətlərinin təxminən 2 dəfəyə qədər artdığını qeyd edirlər.   İddia olunur ki, əvvəllər alınan eyni məhsula bu gündən etibarən daha çox daşıma xərci tələb olunur. Məsələ ilə əlaqədar “Trendyol Azərbaycan” şirkətindən bildirilib ki, daha böyük həcmdə olan bağlamalar üçün qiymət dəyişikliyi olub. "Yeni qaydalara əsasən, məhsul çeşidimizin çox kiçik bir hissəsində müxtəlifhəcmli bağlamaların qiyməti fərqlənir. Ən aşağı desi qiyməti məhsulların əksəriyyətində 79,99 TL olaraq qalır və dəyişməyib. Daha böyük həcmdə olan bağlamalar üçün isə bu rəqəm 99,99 TL - 399,99 TL arasında dəyişir. Müştərilərimiz çatdırılma sifarişi verərkən müvafiq karqo qiymətlərini platformamızda görə bilərlər", - "qafqazinfo"ya verilən açıqlamada deyilir. Qeyd edək ki, desi dedikdə bir bağlamanın ümumilikdə ölçüsü (eni, uzunluğu) nəzərdə tutulur.

Xəbər verdiyimiz kimi, Azərbaycanda aylıq minimum əməkhaqqı saatlıq minimum əməkhaqqı ilə əvəz edilə bilər. Bəs saatlıq minimum əməkhaqqının hesablanması aylıq minimum əməkhaqqının məbləğinə təsir edəcəkmi? Valyuta.az-a danışan iqtisadçı ekspert Xalid Kərimli deyir ki, saatlıq minimum əməkhaqqının hesablanması aylıq minimum əməkhaqqının məbləğinə təsir etməyəcək: “Yəni, işçi həftədə 40 saat işləyib minimum əməkhaqqı məbləği olan 345 manat qazanır. Amma elə işçilər də var ki, həftədə 8-10 saat işləyir. Həmin işçilərin əməkhaqqısının hesablanması zamanı saatlıq minimum standartların olmaması əlavə problem yarada bilər. Çox güman ki, minimum saatlıq əməkhaqqına keçilməsi bunu daha rahat tənzimləmək üçündür”.   Ekspert onu da qeyd edib ki, minimum aylıq əməkhaqqı artmasa, onun saatlıq və ya həftəlik bölünməsinin təsiri yoxdur:  “Minimum əməkhaqqı az olduğu üçün bu qərar da əhaliyə ciddi təsir etməyəcək, gələcəkdə minimum əməkhaqqı artarsa, bunun hesablanma qaydasının dəyişməsi əhalinin hüquqlarının qorunması baxımından uğurlu addım olacaq. Güman edirəm ki, bu il minimum əməkhaqqının artırılması gözlənilmir. Ola bilsin ki, bu, gələn il müzakirə olunsun”. 

“Trendyol”dan “Kapital Bank” vasitəsilə alış-veriş edən müştərilər hesablarından artıq xərc çıxdığı üçün “Kapital Bank”dan imtina etməklə çox yaxşı ediblər. Qoy cəzalandırılsın. Xüsusən bu cür  kəşbek verən banklar xarici valyuta ilə alışları həddindən artıq pis edirlər. Siz internetdə oturub Mərkəzi Bankın saytı ilə baxıb özünüzdə kalkulyasiya aparırsınız ki, alış nə qədər olacaq. Amma "Kapital Bank” kimi banklar xarici valyutanın kursunu çox pis götürürlər. Bəzən normal kursu 2-3% aşağı götürürlər. Bununla da verdikləri kəşbeki elə müştəridən oradaca tutub geri alırlar. Siz də elə bilirsiniz ki, guya bank sizə kəşbek verir”. Bu sözləri Pravda.az-a açıqlamasında iqtisadçı-ekspert Xalid Kərimli deyib.  Ekspert bildirib ki, bankların hər birinin mobil tətbiqində xarici valyuta kursları haqqında məlumat verilir: “Bu zaman baxmaq lazımdır ki, sizdən lirəni, yaxud rublu, digər valyutanı neçəyə alacaqlar. Buna diqqət etmək lazımdır. Problem də buradan qaynaqlanır. Kəşbek xərcli prosesdir, çünki bankın öz cibindən gedir. Bu səbəbdən bir az yaxşı kəşbek verən banklar çalışırlar ki, hansısa formada onu müştəridən geri alsınlar. Çarpaz satışlar, kredit satışlar və s. ilə valyuta satışını baha etməklə kəşbekləri geri alırlar. Müştərilər “Kapital”dan çıxmaqla düzgün addım atırlar. Bunu müsbət qiymətləndirirəm ki, insanlar artıq rasional xərclərini, gəlirlərini hesablayırlar. Hansı bank sərfəlidirsə, vətəndaşlar onunla işləməlidirlər”. 

Dünya birjalarında neft ucuzlaşmaqda davam edir. Sozcu.az xəbər verir ki, hazırda "Brent" markalı neftin bir barreli 87,86 dollara, yüngül neftin bir barreli isə 81,16 dollara təklif olunur.

İrandan Azərbaycana idxal olunan bəzi ərzaq məhsullarında “Kif-maya” göbələklərinin və “Aflatoksin B1” miqdarının normadan artıq olduğu aşkar edilib. Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyindən (AQTA) Sozcu.az-a verilən məlumata görə, İranda fəaliyyət göstərən sahibkarlıq subyektləri - “Soda Tejarat Diba”, “Tolidi Bazargani Modern Sazan Mandegar”, “Behzad Tejarat Aras İlman”, “Maham Tejarat Dena Paydar”, “Asia Fruits”, “Hamid Fallah Co.” və "Seyed Reza Farahmandnia" MMC tərəfindən Azərbaycana ixrac edilən xurma, püstə, zirinc və qovrulmuş çətənə məhsullarından nümunələr götürülüb, analiz edilib. Məlumatda qeyd edilib ki, müayinələr nəticəsində məhsul partiyalarında “Kif-maya” göbələklərinin və “Aflatoksin B1” miqdarının normadan artıq olduğu aşkar edilib. Aşkar edilmiş faktlarla bağlı qanunvericiliyə uyğun müvafiq tədbirlər görülüb. Bununla əlaqədar Agentlik İran tərəfinə notifikasiya verib, adıçəkilən subyektlər tərəfindən Azərbaycana məhsul ixracının dayandırılması və baş verən uyğunsuzluqların araşdırılaraq nəticəsi barədə məlumat verilməsinin zəruriliyi bildirilib.

Dünya birjalarında neft cüzi ucuzlaşıb. Sozcu.az xəbər verir ki, hazırda "Brent" markalı neftin bir barreli 88,70 dollara, yüngül neftin bir barreli isə 83,16 dollara təklif olunur.

Bu ilin mart ayında Azərbaycandakı pərakəndə satış məntəqələrində satılan xiyarın 1 kiloqramının orta satış qiyməti 2 manat 85 qəpik, pomidorun orta satış qiyməti isə 2 manat 68 qəpik olub. Sozcu.az açıqlanan rəsmi məlumatlara istinadən xıəbər verir ki, fevral ayı ilə müqayisədə xiyarın qiyməti dəyişməz qalıb, pomidorun qiyməti isə 4,3% və ya 11 qəpik bahalaşıb. Onu da qeyd edək ki, bu ilin fevral ayında Azərbaycan İran və Türkmənistandan pomidor idxal edib. Bir ay ərzində İrandan 26 min 430 kiloqram, Türkmənistandan isə 108 min kiloqram pomidor gətirilib. Qeyd edək ki, hər iki ölkədən gətirilən pomidorun 1 kiloqramının orta gömrük dəyəri 55 sent (94 qəpik) olub.

Dünya birjalarında neft yenidən ucuzlaşıb. Sozcu.az xəbər verir ki, hazırda "Brent" markalı neftin bir barreli 89,51 dollara, yüngül neftin bir barreli isə 84,78 dollara təklif olunur.

"Dünya bazarında "Brent" markalı neftin qiymətində artımlar müşahidə edilir. Son qiymətlər göstərir ki, bir barel "Brent” markalı neftin qiyməti 90 dollardan baha təklif olunur".  Bu sözləri millət vəkili Vüqar Bayramov bildirib.  Deputat əlavə edib ki, bir ay öncə bu rəqəm 82 ABŞ dolları təşki ledirdi: "Neftin qiymətindəki artımlar davam edir. Bu artımlar fonunda ölkəyə daxil olan xarici valyutanın həcmi də artır. Nəzərə almaq lazımdır ki, 2024-cü ilin dövlət büdcəsinin 45%-i, cari xərclərinin 70%-i sosial xərclər təşkil edir. Növbəti dövrlərdə fiskal gəlirlərimizə uyğun olaraq sosial istiqamətdə artımların olacağı istisna deyil".